جزیره قشم، بزرگترین جزیره خلیج فارس، علاوه بر زیبایی‌های طبیعی خود، به عنوان یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های لاک‌پشت‌های دریایی در ایران شناخته می‌شود. لاک‌پشت‌های دریایی قشم به دلیل اهمیت زیست‌محیطی و تنوع گونه‌های آن‌ها، بخش مهمی از اکوسیستم دریایی این منطقه را تشکیل می‌دهند. در این مقاله به بررسی انواع لاک‌پشت‌های دریایی جزیره قشم، زیستگاه‌های آن‌ها و اهمیت حفاظت از این گونه‌های ارزشمند می‌پردازیم.
گونه‌های لاک‌پشت‌های دریایی در جزیره قشم
در جزیره قشم دو نوع لاک‌پشت دریایی به وفور دیده می‌شوند:
لاک‌پشت‌های سبز (Green Turtle): این لاک‌پشت‌ها از بزرگترین گونه‌های لاک‌پشت‌های دریایی هستند که به دلیل رژیم غذایی خاص‌شان که بیشتر شامل گیاهان دریایی است، به لاک‌پشت سبز معروف شده‌اند. لاک‌پشت‌های سبز برای تخم‌گذاری به سواحل جزیره قشم می‌آیند و معمولاً از آب‌های گرم خلیج فارس به عنوان زیستگاه استفاده می‌کنند.
لاک‌پشت‌های پوزه‌عقابی (Hawksbill Turtle): این گونه از لاک‌پشت‌ها بیشتر برای زیبایی صدف‌های خود شناخته می‌شوند. لاک‌پشت‌های پوزه‌عقابی که در آب‌های مرجانی زندگی می‌کنند، از مرجان‌ها و بی‌مهرگان دریایی تغذیه می‌کنند. این گونه‌ها نیز برای تخم‌گذاری به سواحل قشم می‌آیند و به عنوان یکی از گونه‌های در معرض خطر انقراض شناخته می‌شوند.
زیستگاه‌های لاک‌پشت‌ها در جزیره قشم
سواحل جزیره قشم یکی از مهم‌ترین مکان‌های تخم‌گذاری لاک‌پشت‌های دریایی در منطقه است. ساحل شیب‌دراز یکی از مناطق حفاظت‌شده است که هر ساله لاک‌پشت‌های سبز و پوزه‌عقابی برای تخم‌گذاری به آنجا می‌آیند. این ساحل با داشتن شرایط طبیعی مناسب، یکی از مراکز مهم حفاظتی برای این گونه‌ها است و فعالیت‌های حفاظتی بسیاری از سوی محیط‌بانان و کارشناسان برای حفظ تخم‌ها و جلوگیری از شکار آن‌ها انجام می‌شود.
چرخه زندگی لاک‌پشت‌های دریایی
لاک‌پشت‌های دریایی پس از تخم‌گذاری در سواحل، تخم‌های خود را در عمق ماسه‌های ساحلی دفن می‌کنند. بعد از گذشت چند هفته، نوزادان لاک‌پشت‌ها از تخم‌ها بیرون آمده و به سمت دریا حرکت می‌کنند. این فرایند طبیعی اما بسیار خطرناک است و بسیاری از نوزادان لاک‌پشت‌ها به دلیل شکارچیان طبیعی و تغییرات محیطی به دریا نمی‌رسند.
اهمیت حفاظت از لاک‌پشت‌های دریایی
لاک‌پشت‌های دریایی نقش بسیار مهمی در حفظ تعادل اکوسیستم دریایی دارند. این گونه‌ها به حفظ سلامت مرجان‌ها و گیاهان دریایی کمک می‌کنند و حضور آن‌ها نشان‌دهنده کیفیت بالای آب در منطقه است. با این حال، این گونه‌ها به دلیل شکار بی‌رویه، آلودگی‌های محیطی و تغییرات آب‌وهوایی در معرض خطر انقراض قرار دارند. در جزیره قشم، اقدامات بسیاری از سوی سازمان‌های محیط‌زیستی و محیط‌بانان محلی برای حفاظت از این گونه‌های ارزشمند انجام می‌شود.
فعالیت‌های حفاظتی در قشم
در جزیره قشم برنامه‌های متعددی برای آگاه‌سازی عمومی و حفاظت از لاک‌پشت‌های دریایی در حال انجام است. برخی از این برنامه‌ها شامل:
آموزش جامعه محلی و توریست‌ها در مورد اهمیت حفظ لاک‌پشت‌ها و جلوگیری از آسیب به زیستگاه‌های طبیعی آن‌ها.
حفاظت از مناطق تخم‌گذاری و مراقبت از تخم‌ها تا زمان بیرون آمدن نوزادان - حفاظت از مناطق تخم‌گذاری و مراقبت از تخم‌ها تا زمان بیرون آمدن نوزادان.
- محدود کردن فعالیت‌های انسانی در سواحل مهم تخم‌گذاری برای کاهش آسیب‌ها و اختلالات در چرخه زندگی لاک‌پشت‌ها.
